7 porad jak dbać o zdrowe ciało i sprawny umysł
Pracuj bezpiecznie z prądem i uprawnieniami elektrycznymi
Czytaj więcej
Dieta bogata w cukry, niedostateczna higiena jamy ustnej i brak stosowania profilaktyki stomatologicznej to prosta droga do rozwoju próchnicy. Zwykle pacjenci pojawiają się w gabinecie dentystycznym dopiero wtedy, gdy dają o sobie znać objawy bólowe, które świadczą o znacznym zaawansowaniu choroby. Jak rozpoznać początkowe symptomy i co robić, by zapobiec powstawaniu ubytków? Poznaj przyczyny próchnicy oraz metody jej usuwania.
Jest to schorzenie przewlekłe i zakaźne, dotykające tkanek zębowych, za które odpowiadają bakterie z grupy paciorkowców. Może występować na nich pojedynczo lub na wielu powierzchniach jednocześnie, najczęściej dotyczy trzonowców. Próchnica między zębami, bywa bardzo dobrze ukryta, umiejscawiając się na styku zębów. Proces chorobowy polega na stopniowej demineralizacji szkliwa. Bez zastosowania odpowiedniej kuracji może dojść do całkowitego rozpadu struktury zęba. W czasie rozkładu cukrów w jamie ustnej, drobnoustroje znajdujące się w płytce nazębnej, wytwarzają kwasy, które prowadzą do zmiękczenia szkliwa. Obniżenie pH, czyli zbyt kwaśne środowisko sprawia, że ząb traci naturalną ochronę, a zarazki najpierw niszczą szkliwo, uszkadzają zębinę, a następnie wnikają w głąb do twardych tkanek, atakując miazgę zębową.
Bezpośrednio za powstanie próchnicy odpowiadają bakterie. Jednak na jej rozwój wpływa współistnienie czterech elementów:
Próchnicę uznaje się za chorobę cywilizacyjną, w Polsce zmaga się z nią ponad 90% osób dorosłych, a u ponad 50% osób po 40-tym roku życia skutkuje ona brakami w uzębieniu. To również powszechny problem u dzieci, który może dotyczyć zarówno zębów mlecznych, jak i świeżo wyrżniętych zębów stałych*. Należy pamiętać o szczotkowaniu ich pastą z odpowiednią zawartością fluoru, nawet u najmniejszych dzieci, gdy tylko pojawi się pierwszy ząb. Wcześniej jedynie przemywamy dziąsła przegotowaną wodą.
Początek próchnicy objawia się odkładaniem płytki nazębnej wzdłuż linii dziąseł. Choć często niewidoczna, to jest ona wyczuwalna pod językiem. Osad z czasem twardnieje i ciemnieje. Już na tym etapie warto wybrać się na wizytę u stomatologa, by usunąć kamień z powierzchni zębów i nie dopuścić do dalszego postępu choroby.
Dla początkowego stadium schorzenia charakterystyczne są tzw. białe plamy próchnicowe, powstające na skutek odwapnienia szkliwa. Pacjenci często tzw. białą próchnicę mylą z innymi problemami, takimi jak fluoroza czy hipoplazja szkliwa, które również objawiają się białymi plamami na zębach. Brak rozpoczęcia leczenia na tym etapie prowadzi do rozwoju próchnicy zaawansowanej, charakteryzującej się zmianą zabarwienia plam na ciemniejsze, a także powstawaniem widocznych ubytków. Jej początkową fazę można zatrzymać, wdrażając leczenie zachowawcze.
Często pacjenci nie zauważają lub ignorują pierwsze objawy próchnicy, ponieważ nie powodują one u nich dyskomfortu. Do gabinetu stomatologicznego zgłaszają się, gdy zaczynają odczuwać dolegliwości, takie jak:
Pojawienie się powyższych objawów wskazuje na znaczny rozwój schorzenia, które dotarło już w głąb tkanek zęba, niszcząc zębinę (próchnica średnia) lub uszkadzając miazgę zębową (próchnica głęboka), która może zakończyć się obumarciem zęba. Nieleczona choroba prowadzi nie tylko do utraty uzębienia. Zlekceważenie stanu zapalnego toczącego się w jamie ustnej może stać się źródłem pogłębienia innych chorób, takich jak:
Postępującą próchnicę trudno jest zatrzymać domowymi metodami. Dlatego ważne są działania zapobiegające jej powstawaniu. Podstawowa zasada to systematyczne i dokładne mycie zębów, konieczna jest także regularna wymiana główki szczoteczki. Do codziennej higieny jamy ustnej warto używać także nici dentystycznych lub irygatorów. Równie istotne jest dostarczanie do organizmu odpowiedniej ilości wapnia, dzięki zdrowej, zbilansowanej diecie. Należy pamiętać o profilaktycznych przeglądach dentystycznych, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
Skutecznym sposobem zapobiegania próchnicy jest lakowanie zębów, które ma na celu ich ochronę przed szkodliwymi drobnoustrojami. Profilaktyczny zabieg, polegający na nałożeniu laku na powierzchni żującej zębów oraz w bruzdach, można wykonać w klinice Warsaw Dental Center, w ramach stomatologii zachowawczej. Znacząco zmniejsza on ryzyko powstawania płytki nazębnej, na której żerują szkodliwe drobnoustroje. Najlepiej zabieg ten wykonać niezwłocznie, gdy u dzieci pojawią się zęby stałe.
W pierwszej fazie choroby najważniejsze jest zatrzymanie jej postępowania. Najczęściej początkowe leczenie próchnicy polega na usunięciu zmiany chorobowej, dokładnym oczyszczeniu zęba i szczelnym wypełnieniu go wysokiej jakości materiałami, np. porcelaną, żywicami kompozytowymi lub tworzywami sztucznymi.
Jeśli próchnica na zębach będzie zaawansowana, dojdzie do zapalanie miazgi zębów, a pacjentowi będzie towarzyszył ból. Wtedy konieczne będzie wdrożenie leczenia kanałowego, poprzedzonego diagnostyką (zazwyczaj badanie RVG albo tomografia komputerowa). Endodoncja polega na wyeliminowaniu próchnicy z zębów, usunięciu miazgi, a następnie oczyszczeniu kanałów. W Warsaw Dental Center wysokiej jakości sprzęt wykonuje dokładne pomiary kanałowe i powiększa ich widok, dzięki czemu lekarz może bardzo precyzyjnie je oczyścić oraz wypełnić. Ostatnim etapem jest nadbudowanie zęba.
Zdarza się, że po leczeniu kanałowym ząb wymaga zabiegów protetycznych. Ważne jest, by jego wzmocnienie i odbudowa nastąpiły jak najszybciej, ponieważ będzie on bardziej podatny na złamania. W typowej klinice trwa to kilkadziesiąt minut, dzięki wykorzystaniu nowoczesnej technologii CAD/CAM. Stomatolog dobiera rodzaj uzupełnienia protetycznego indywidualnie, w zależności od stopnia zniszczenia tkanek zębowych. Po zakończeniu postępowania diagnostyczno-leczniczego zaleca się odbywanie wizyt kontrolnych co pół roku.
*Ministerstwo Zdrowia: Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2010-2012
